Venüs, güneş ışınlarının %80’e yakınını yansıtırken ancak yaklaşık %20’sini soğurur. Venüs’ü çevreleyen yaklaşık 20 kilometre kalınlığında ve büyük oranda sülfürik asitten oluşan kalın bulut tabakası güneş ışınlarının büyük kısmını yansıtır. Venüs, güneş ışınlarının büyük kısmını yansıttığı ve Dünya’ya en yakın gezegen olduğu için Güneş’ten ve Ay’dan sonra gökyüzündeki en parlak gökcismidir. Venüs, gökyüzünün en parlak yıldızı olan Sirius’un 15 katı, Jüpiter’inse 6 katı parlaklıktadır.
Venüs, gün doğumunda ve gün batımında güneşe yakın olduğu için, Dünya’dan çıplak gözle rahatlıkla görülebilir. Sabah ve akşam olmak üzere iki farklı zamanda görünen Venüs’e Yunanlılar, sabahki görünümüne “sabah yıldızı” (Phosphorus) (Lucifer), akşamki görünümüne ise “akşam yıldızı” (Hesperus) adını vermişlerdir.
İki farklı zamanda görünmesinin nedeni, yörüngesinin Dünya’nınkine kıyasla Güneş’e daha yakın olmasıdır.
Venüs’e parlaklığından dolayı “Zühre” de denildiği gibi “Çoban Yıldızı” da denilmektedir. Yol gösterici olarak parladığı düşünülürse gerek akşam gerek sabah çobanlara eşlik edebilmektedir. Venüs, insanlara yön bulmada rehberlik etmiştir; akşam görünüyorsa batıyı, sabah görünüyorsa doğu yönünü işaret eder.
Venüs, Güneş’e en yakın 2.gezegendir. Güneş’in Merkür’e olan uzaklığından (108,2 milyon km) iki kat daha uzaklıkta bulunur.
Venüs, Güneş sisteminde hemen hemen tam bir dairesel yörüngeye sahiptir. Dünya’ya göre ters yönde, yani doğudan batıya doğru döner. Ters dönme hareketinin nedeni tam olarak aydınlatılabilmiş değil. Venüs’ün dönüş yönündeki farklılığın sebebiyle ilgili olarak kabul edilen görüşlerden birine göre Venüs de başlangıçta diğer gezegenlerle aynı yönde dönüyordu. Ancak daha sonra dönme ekseni 180 derece değişti (yani eksen eğikliği 180 derece oldu). Bu görüşe göre aslında Venüs baş aşağı şekilde aynı yönde dönmeye devam ediyor. Bilim insanları bu değişimin, Güneş’in kütleçekiminin Venüs’ün kalın ve yoğun atmosferi üzerinde sebep olduğu güçlü gelgit etkisi ve Venüs’ün çekirdeği ile manto tabakası arasındaki sürtünme nedeniyle meydana geldiğini düşünüyor.
Venüs’ün büyüklüğü ve şekli Dünya’ya çok benzer olduğu için Dünya’nın ikiz kardeşi olarak isimlendirilir. Ancak Dünya’yla arasında çok temel farklılıkları vardır.
Yüzey sıcaklığı 500 0C’den fazladır. Atmosferi büyük oranda karbondioksitten (Venüs’ün atmosferinde %96,5 oranında karbondioksit, % 3,5 oranında azot ve çok düşük miktarlarda sülfür dioksit, argon, su, karbonmonoksit, helyum ve neon bulunur) oluşur.
Atmosferindeki kilometrelerce kalınlıktaki asit bulutları, sera etkisi yaratır. Venüs kızıl renkli görüntüsünü buna borçludur.
Kırmızıya çalan portakal rengiyle Venüs’ün yüzeyinde farklı ebatlarda volkanik yapılar bulunur. 1600’den fazla yanardağa sahiptir. Yüzeyinin %80’den fazlasını, volkanlardan akarak soğumuş ve katılaşmış lavlardan oluşan düzlükler oluşturur.
1610’da İtalyan gökbilimci Galileo, teleskop ile Venüs’ün evrelerini fark eder. Bunun nedeninin Venüs’ün Güneş ışığını yansıtmasından ve gezegenin Güneş etrafında yörünge hareketi yapmasından dolayı olduğunu anlamıştır. Venüs bir iç gezegen olduğundan “hilal”, “dolun” gibi evrelere sahiptir. Venüs, Dünya’ya en yakın konumda olduğu zaman Dünya’ya bakan yüzü tümüyle karanlıkta kalır. Aydınlanan yüzünün tamamının görülebildiği “dolun” evresinde iken, en uzak konumda ve en küçük görünür boyuttadır. Yeterince parlak değildir. Venüs’ün gözlemciye en fazla ışık gönderebildiği konumu, görünür yüzeyin en fazla olduğu %30 aydınlık evresidir ki bu, hilal ile yarım evre arasındadır.
Güneş etrafındaki dönüşünü 225 Dünya gününde tamamlarken, kendi etrafındaki dönüşü 243 Dünya günü sürüyor.
ABD (NASA), Rusya (RKA), Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Japon Uzay Ajansı (JAXA) şimdiye kadar Venüs’e 20 den fazla uzay aracı göndermiştir. NASA’nın “Mariner 2” isimli uzay aracı 1962 yılında Venüs’ü geçerken gözlemlemiş, Sovyetler Birliği’nin “Venera 7” isimli aracı gezegene inmiştir.
Venüs ile ilgili detaylı ve güncel haberleri NASA’nın sayfasından takip edebilirsiniz:
KAYNAKLAR:
- Gökyüzünün Söyledikleri-Astroloji Öğrencileri için Astronomi, G. Bulut, Zodyak Astroloji Yayınevi.
- Tübitak Bilim Genç, https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/, Dr. Tuba Sarıgül makaleleri, 2015-2016